Digitale toegankelijkheid houdt in dat iedereen jouw website kan gebruiken – ook mensen met een visuele, motorische, auditieve of cognitieve beperking. Dit is niet alleen belangrijk voor inclusie en bereik, maar ook steeds vaker een wettelijke vereiste. Vooral overheden zijn al sinds 2020 verplicht om aan de WCAG 2.1-richtlijnen te voldoen. Maar ook commerciële organisaties moeten aan de bak: de regels worden strenger en toegankelijkheid speelt een groeiende rol in reputatie, gebruikerservaring én conversie.
Hoe kan ik mijn website testen op toegankelijkheid?
Het testen van toegankelijkheid is een combinatie van techniek, ervaring en empathie. Je gebruikt niet alleen tools, maar bekijkt je site ook door de ogen van iemand met een beperking. De kracht zit in het combineren van verschillende testmethoden.
Automatische testen (zoals de zelfscan, Axe en Siteimprove)
Automatische testen zijn een laagdrempelige manier om snel inzicht te krijgen in technische toegankelijkheidsproblemen. Tools zoals Axe, Siteimprove, en de zelfscan via ismijnsitetoegankelijk.nl analyseren je websitecode en signaleren fouten zoals:
- Ontbrekende alt-teksten
- Onvoldoende kleurcontrast
- Fouten in de semantische opbouw van je HTML
Deze tests zijn snel en handig, maar ze controleren slechts een beperkt deel (ongeveer 15–25%) van de WCAG-richtlijnen. Ze herkennen geen problemen in de gebruikerservaring of logica van je content. Zie ze dus als eerste stap, niet als eindstation.
Handmatige testen (met toetsenbord, contrasttool, screenreader)
Waar automatische tools stoppen, begint het handmatige testwerk. Deze stap is cruciaal om te zien hoe jouw site in de praktijk functioneert. Denk aan:
- Navigeren met alleen het toetsenbord (bijvoorbeeld via de tab-toets). Kun je alle interactieve elementen bereiken en activeren? Is het duidelijk waar de focus zich bevindt?
- Contrastcontrole: Gebruik tools zoals de Colour Contrast Analyser om te checken of je teksten goed leesbaar zijn voor mensen met een visuele beperking of kleurenblindheid.
- Zoom-test: Vergroot de tekst tot 200% en controleer of de lay-out nog werkt en alles leesbaar blijft.
- Gebruik van een screenreader: Ervaar hoe blinden en slechtzienden jouw site lezen. Besteed extra aandacht aan alt-teksten, kopstructuur en formulieren.
Gebruikerstesten met mensen met een beperking
Geen test is zo waardevol als feedback van mensen die zelf tegen drempels aanlopen. Nodig bijvoorbeeld iemand uit die slechtziend is, geen muis gebruikt of dyslexie heeft. Laat hen eenvoudige taken uitvoeren op je site – zoals een formulier invullen of een product bestellen. Hun inzichten brengen vaak verborgen pijnpunten aan het licht die je met tools nooit zou ontdekken.
Combineren van testmethoden voor een volledig beeld
De kracht zit in de combinatie. Automatische testen geven snel inzicht, handmatige checks laten zien hoe toegankelijk je site écht is, en gebruikerstesten brengen je bij de essentie: de ervaring van je bezoekers. Door deze drie invalshoeken te combineren, krijg je een realistisch en volledig beeld van de toegankelijkheid van jouw website.
Hoe controleert u of uw website toegankelijk is?
Er is geen kant-en-klaar stempeltje voor toegankelijkheid. Controle betekent zelf testen, je verdiepen in richtlijnen en het gesprek aangaan met je ontwikkelaars en gebruikers.
Zelf testen met tools en toetsenbord
Je kunt zelf al veel ontdekken met gratis tools zoals Axe of de zelfscan van ismijnsitetoegankelijk.nl. Combineer dit met een simpele toetsenbordtest: probeer zonder muis te navigeren. Kom je overal? Zie je waar je bent op het scherm? Dit soort eenvoudige checks brengen vaak verrassend veel aan het licht.
De rol van ontwikkelaars bij toegankelijk bouwen
Toegankelijkheid begint al bij de bouw van je website. Developers moeten begrijpen hoe ze semantisch correcte HTML gebruiken, hoe ze toetsenbordnavigatie ondersteunen en welke fouten ze moeten vermijden. Maak toegankelijkheid onderdeel van je werkwijze – niet iets dat je achteraf “even fixt”.
Gebruik maken van WCAG 2.1 succescriteria
De Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) zijn de internationale standaard voor digitale toegankelijkheid. Ze zijn onderverdeeld in vier principes: Waarneembaar, Bedienbaar, Begrijpelijk en Robuust (POUR). De WCAG 2.1 succescriteria helpen je om te bepalen of je content echt toegankelijk is – en zijn een handige checklist voor elke test of bouwfase.
Wat betekenen de resultaten uit een toegankelijkheidsscan?
Een toegankelijkheidsscan geeft technische fouten weer, maar zegt niets over de algehele gebruikservaring. Gebruik deze resultaten als uitgangspunt. Ze geven je een overzicht van de ‘laaghangende fruit’-problemen die je snel kunt aanpakken, zoals het toevoegen van alt-teksten of aanpassen van kleuren.
Wat gebeurt er als uw website niet toegankelijk is?
Toegankelijkheid is geen luxe, maar een basisvoorwaarde. Als jouw site niet toegankelijk is, loop je niet alleen klanten mis – je brengt ook risico’s met zich mee.
Gevolgen voor gebruikers met een beperking
Mensen met een beperking lopen simpelweg vast. Ze kunnen formulieren niet invullen, navigeren niet door menu’s of missen cruciale informatie. Daarmee sluit je onbedoeld een grote groep bezoekers uit, en dat is onwenselijk en onnodig.
Mogelijke juridische of wettelijke consequenties
Voor (semi)overheden geldt al een wettelijke plicht. Maar ook bedrijven krijgen steeds vaker te maken met klachten of zelfs rechtszaken als hun websites niet toegankelijk zijn. De kans op handhaving neemt toe naarmate bewustwording en regelgeving toenemen – ook in de commerciële sector.
Verlies van conversie en bereik
Mensen die je website niet goed kunnen gebruiken, haken af. Ze kopen niet, nemen geen contact op, en komen niet meer terug. Toegankelijkheid is dus ook gewoon slim zakendoen: je vergroot je doelgroep én je conversie.
Imago- en reputatieschade
In een tijd waarin inclusie steeds belangrijker wordt, is een ontoegankelijke site slecht voor je merk. Mensen verwachten dat organisaties toegankelijk zijn – en straffen je online af als dat niet zo is. Denk aan negatieve reviews, social media klachten of reputatieschade bij grotere merken.
Wat moet je testen volgens de richtlijnen (WCAG 2.1)?
De WCAG 2.1 biedt duidelijke criteria die je helpen om toegankelijkheid meetbaar te maken. Een paar belangrijke elementen:
Kleurcontrast en leesbaarheid
Zorg dat tekst voldoende contrasteert met de achtergrond (minimaal 4.5:1 voor normale tekst). Dit helpt mensen met verminderd zicht of kleurenblindheid om je content te lezen.
Lettertype vergroten zonder verlies van functionaliteit
Je website moet goed blijven werken bij vergroting van tekst tot 200%. Zorg dat knoppen, menu’s en content zich aanpassen en niet overlappen of verdwijnen.
Toetsenbordnavigatie en focus
Alles moet bereikbaar en bedienbaar zijn zonder muis. De gebruiker moet duidelijk kunnen zien waar de toetsenbordfocus is, zodat hij weet waar hij zich op de pagina bevindt.
Alt-teksten, formulieren en linkteksten
Beelden moeten een beschrijvende alt-tekst hebben. Formulieren moeten duidelijke labels hebben en foutmeldingen moeten goed worden weergegeven. Linkteksten moeten beschrijvend zijn, zoals “Bekijk onze diensten” in plaats van “Klik hier”.
Structuur en volgorde van content
Gebruik koppen (H1, H2, H3…) op een logische manier. Zorg dat de leesvolgorde logisch is, ook voor screenreaders. Dit helpt gebruikers om snel door de inhoud te navigeren.
Welke tools helpen bij het testen van toegankelijkheid?
Er zijn veel handige tools die je ondersteunen bij het testen van toegankelijkheid. Enkele aanraders:
Contrasttools (zoals Colour Contrast Analyser)
Meet het kleurcontrast tussen tekst en achtergrond en geeft direct aan of je voldoet aan WCAG-richtlijnen.
Browserextensies en CLI-tools (Axe, Pa11y)
Axe is een populaire extensie voor Chrome en Firefox die in één klik je pagina analyseert. Pa11y is een command-line tool voor geautomatiseerd testen van meerdere pagina’s.
Screenreaders (NVDA, VoiceOver)
Gebruik screenreaders om te ervaren hoe iemand zonder zicht jouw website gebruikt. Hiermee ontdek je of je content logisch en bruikbaar is opgebouwd.
Zelfscan van ismijnsitetoegankelijk.nl
Een gratis tool die Axe combineert met andere checks. Zeer geschikt voor kleine ondernemers en snel inzichtelijk.
Wat doe je met de resultaten?
Testen is stap één. Maar wat doe je daarna?
Beginnen met de grootste knelpunten
Pak eerst de meest impactvolle problemen aan, zoals ontbrekende alt-teksten of ontoegankelijke formulieren. Zo verbeter je snel de bruikbaarheid voor veel gebruikers.
Werken aan structurele verbeteringen
Zorg dat toegankelijkheid geen ‘eenmalig project’ is, maar een vast onderdeel van je werkwijze. Betrek ontwerpers, ontwikkelaars én redacteuren bij dit proces.
Gebruikersonderzoek als vervolgstap
Nodig gebruikers met een beperking uit om je website te testen. Hun ervaring is onmisbaar om écht te weten of je site goed werkt.
Ondersteuning vanuit MKB Toegankelijk of Accessibility
Heb je hulp nodig? Organisaties zoals MKB Toegankelijk en Stichting Accessibility bieden advies, trainingen en audits op maat.
Conclusie: Kleine stap, grote impact
Begin met testen en leer onderweg
Je hoeft niet alles in één keer goed te doen. Begin met kleine stappen, leer van je gebruikers en verbeter continu. Toegankelijkheid is een proces, geen eindpunt.
Toegankelijkheid is waardevol voor iedereen
Een toegankelijke website is sneller, overzichtelijker en gebruiksvriendelijker – voor iedereen. Van oudere bezoekers tot mobiele gebruikers: iedereen profiteert van heldere structuur, goed contrast en eenvoudige navigatie.